Według ostatnich danych Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej stopa bezrobocia w Polsce na koniec sierpnia 2017 r. wynosiła jedynie 7,1 %. Firmy intensywnie poszukują nowych pracowników, a ci niejednokrotnie zmieniają miejsce zatrudnienia skuszeni wyższymi zarobkami, nowymi wyzwaniami lub też z innych życiowych powodów. Zanim jednak dokona się zmian trzeba rozstać się z obecnym pracownikiem lub pracodawcą. Najlepiej oczywiście gdy wszystko odbywa się w ramach porozumienia, ale nie zawsze jest to możliwe. Postaram się więc krótko napisać jak wypowiedzieć umowę o pracę jako pracownik oraz jak będąc pracodawcą wypowiedzieć zgodnie z prawem umowę o pracę pracownikowi.
Wypowiedzenie przez pracownika
Chcąc wypowiedzieć umowę o pracę musisz najpierw zakomunikować ten zamiar pracodawcy. Teoretycznie możesz to zrobić w dowolny sposób, np. w rozmowie z szefem albo przez e-maila. Zdecydowanie polecam jednak (tak samo jak kodeks pracy) formę pisemną tzn. oświadczenie woli wypowiedzenia umowy o pracę z Twoim odręcznym podpisem. Polecam odebrać od pracodawcy na swoim egzemplarzu wypowiedzenia potwierdzenie odbioru pisma wraz z datą. Wystarczy prosta formułka „odebrałem dnia ……..” . Jest to przydatne w razie ewentualnych sporów, będziesz miał również porządek w swoich dokumentach pracowniczych. Można doręczyć pismo z wypowiedzeniem osobiście, nie ma jednak przeszkód, aby wysłać je pocztą. Warto wtedy zrobić to listem poleconym za potwierdzeniem odbioru.
Jako pracownik nie musisz podawać żadnych powodów wypowiedzenia. Umowa rozwiązuje się wraz z upływem okresu wypowiedzenia (uzależnionego od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy).
Wypowiedzenie przez pracodawcę
Jeżeli to Ty jesteś pracodawcą i chcesz wypowiedzieć umowę o pracę swojemu pracownikowi, sprawa wymaga nieco głębszego przemyślenia. Nie ma większych problemów jeżeli wypowiadasz umowę o pracę na czas określony lub na okres próbny. Wówczas wystarczy złożenie oświadczenia pracownikowi na piśmie, podobnie jak opisywałem powyżej. Dodatkowym wymogiem dla pracodawcy jest obowiązek pouczenia pracownika o prawie odwołania do sądu pracy (obecnie termin wynosi 21 dni od dnia wypowiedzenia).
Sytuacja wygląda inaczej przy umowie na czas nieokreślony. W takim przypadku w oświadczeniu powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie. Nad tym elementem należy pochylić się trochę dłużej, gdyż jego zaniedbanie może skutkować uznaniem wypowiedzenia za bezskuteczne, przywróceniem pracownika do pracy lub koniecznością wypłaty odszkodowania na podstawie wyroku sądu pracy.
Przyczyna wypowiedzenia musi być po 1. uzasadniona, po 2. konkretna, po 3. prawdziwa. Z oświadczenia pracodawcy powinno wynikać w sposób niebudzący wątpliwości, co jest istotą zarzutu stawianego pracownikowi i usprawiedliwiającego rozwiązanie z nim stosunku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 15.11.2006 r., I PK 112/06). Należy podkreślić, że w razie gdy pracownik odwoła się od wypowiedzenia, sąd pracy będzie związany podaną przez pracodawcę przyczyną. Inaczej mówiąc, moment składania wypowiedzenia jest jedynym, w którym możesz ją przedstawić, później sąd bada jedynie, czy przyczyna spełnia wymagane prawem warunki.
Nie sposób wymienić w tym miejscu wszystkich przyczyn, które uzasadniają wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę na czas nieokreślony, gdyż jest ich bardzo dużo. Z bardziej popularnych można wymienić:
- utrata zaufania do pracownika (np. na skutek określonego zachowania pracownika);
- likwidacja stanowiska pracy (czasami należy pamiętać o przedstawieniu kryteriów doboru do zwolnienia gdy jest kilka analogicznych stanowisk);
- brak efektywności w wykonywaniu zadań;
- długotrwałe nieobecności w pracy;
Natomiast nie mogą stanowić przyczyn wypowiedzenia m. in.:
- naruszenia dyscypliny pracy mniejszej wagi;
- osobista niechęć pomiędzy pracownikiem a podwładnym;
- „potrzeba zakładu pracy”.
W przypadku wątpliwości odnośnie treści wypowiedzenia umowy o pracę zapraszam do zadawania pytań w komentarzach, ewentualnie do osobistego kontaktu ze mną.
Arkadiusz Kuśpit Kancelaria Radcy Prawnego 