Od ponad 10 lat istnieje możliwość dochodzenia przed sądem roszczeń cywilnych w postępowaniu grupowym (będę posługiwał się również bardziej popularnym terminem „pozew zbiorowy”). Przed wprowadzeniem ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym obawiano się, że wzorem amerykańskich filmów obywatele zaleją sądy. Przy medialnych sprawach niejednokrotnie pojawiają się zapowiedzi pozwu zbiorowego.
Niestety rzeczywistość często weryfikowała początkowe deklaracje. Przez kilka lat obowiązywania ustawy o postępowaniach grupowych ujawniło się szereg problemów z pozwem zbiorowym. W publikacji „Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym. Komentarz.” autorstwa Małgorzaty Sieradzkiej, Wolters Kluver 2018, wspomniano: „Według statystyk Ministerstwa Sprawiedliwości do sądów okręgowych w latach 2010–2015 wpłynęło łącznie zaledwie 188 pozwów grupowych w sprawach cywilnych i jedynie 7 pozwów grupowych w sprawach gospodarczych. W tym okresie załatwiono łącznie 117 spraw cywilnych i 5 spraw gospodarczych rozpoznawanych w postępowaniu grupowym. Ponadto w 33 sprawach cywilnych pozew grupowy został odrzucony. Natomiast tylko ok. 38% spraw cywilnych, w których wszczęto postępowanie grupowe w latach 2010–2015, zostało w tym okresie rozpoznanych merytorycznie”.
Czy powyższe oznacza, że postępowanie grupowe jest bez sensu i nie warto zawracać sobie nim głowy? Wręcz przeciwnie. Pomimo pewnych wad (wiele z nich wyeliminowano nowelizacją ustawy z 2017 r.), pozew zbiorowy daje wiele korzyści.
1. Niższe opłaty sądowe. Jest to połowa opłaty stałej lub stosunkowej ustalonej zgodnie z ustawą o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. W szczególności jest to odczuwalne przy dochodzeniu dużych kwot. Przykładowo dochodząc samodzielnie zapłaty kwoty 100.000 zł musimy zapłacić 5.000 zł opłaty sądowej. Przy pozwie zbiorowym każda z 10 osób dochodzących takiej samej kwoty będzie musiała zapłacić jedynie 2.500 zł ponieważ…
2. Koszty sądowe dzielą się na wszystkich uczestników postępowania; Dotyczy to również opłacenia wynagrodzenia pełnomocnika procesowego (radcy prawnego lub adwokata), który w przypadku pozwu zbiorowego jest obowiązkowy. Nie ma jednak tego złego co by na dobre nie wyszło, ponieważ dzięki temu postępowanie grupowe pozwala na…
3. Niższe zaangażowanie procesowe i emocjonalne poszczególnych członków pozwu zbiorowego; Obowiązki będą spoczywały głównie na reprezentancie grupy i pełnomocniku. Przy wielu sprawach pozostali członkowie grupy nie będą musieli fatygować się do sądu. Jednocześnie przy wielu uczestnikach postępowania istnieje szansa na…
4. Skuteczniejsze gromadzenie dowodów w sprawie. Przy połączonych wysiłkach zawsze łatwiej o uzyskanie dowodów, których samodzielnie nie można by było pozyskać. Postępowanie grupowe idealnie sprawdza się jako…
5. Skuteczne dochodzenie swoich racji przez słabych wobec silnych. Z tego właśnie znane są pozwy zbiorowe w powszechnej świadomości. Cóż bowiem często znaczą wysiłki jednostki w starciu z kimś wpływowym lub wielką korporacją, posiadającymi wsparcie tysięcy pracowników i specjalistów. O pozwach zbiorowych dobrze się opowiada, co może zagwarantować…
6. Medialność. Zawsze łatwiej walczy się o swoje prawa mając szerokie wsparcie opinii publicznej. Wyrok wydaje sąd, ale presja społeczna może pomóc chociażby w zawarciu korzystnej ugody.
Warunki wniesienia pozwu zbiorowego opiszę w odrębnym wpisie.
Zdjęcie: https://pixabay.com/photos/supreme-court-building-supreme-court-1209701/
Arkadiusz Kuśpit Kancelaria Radcy Prawnego 